"Thời trân" của mùa hè

Tiếng Việt cổ có từ “thời trân” dùng để chỉ những món ăn là sự kết hợp của mùa nào thức nấy ở độ chín nhất, ngon nhất, dưới bàn tay chế biến công phu, trở thành một thứ thực phẩm thượng hạng, riêng mùa ấy mới có. Hiểu theo nghĩa này, món chè sen long nhãn chính là “thời trân” của mùa hè, là món ăn quý, mát lành và rất tốt cho sức khỏe.

Mùi vị của mùa hè

Cuối tháng 7, đầu tháng 8, những đầm sen bắt đầu cạn, hoa sen bắt đầu thưa thớt dần, nhường chỗ cho những đài sen to, nặng trĩu, căng mẩy những hạt. Nhãn trên cây cũng bắt đầu chín rộ, cả một mùa hè phơi mình dưới cái nắng chói chang để cô đọng lại thành vị ngọt sắc trong thịt quả. Khi những chùm nhãn lúc lỉu theo chân cô hàng xén về với phố thị và những hạt sen tươi được bày la liệt ở những thúng, những mẹt ngoài chợ, là lúc các mẹ các chị chợt nhớ đến một món ăn riêng của mùa hè: món chè hạt sen long nhãn. Đã đành là món này có thể được chế biến quanh năm, nhưng hạt sen khô và cùi nhãn sấy sao so được với sự tươi ngon của sen tươi và nhãn lồng đúng vụ. Tiết trời tháng 8 vẫn còn rất oi bức, lúc này mà được thưởng thức một bát chè hạt sen long nhãn mát lạnh, thơm ngon thì thật không sung sướng nào bằng.

Đơn giản mà kỳ công

Nhìn bát chè sen long nhãn đơn giản vậy thôi mà đòi hỏi sự kỳ công tỉ mẩn của người đầu bếp. Đầu tiên là phải chọn những hạt sen to mẩy, đem về tách vỏ, bỏ tâm rồi cho vào nồi, đổ ngập nước, đun nhỏ lửa để hạt sen chín đều. Sau khi vớt riêng hạt sen ra, người ta dùng nước ấy đun cùng đường hoa mai hoặc đường phèn cho đến khi có độ ngọt vừa miệng. Từ từ đổ hạt sen vào lại trong nồi, đun liu riu trên lửa nhỏ cho đến khi ngấm đường rồi lại vớt ra tô để riêng. Nhãn lồng chọn quả to, khéo léo dùng dao mũi nhọn tách hạt ra khỏi cùi nhãn, sau đó nhồi từng hạt sen vào bên trong. Đun lại nước sen trước đó, thả nhãn lồng sen vào, sôi thì lại tắt bếp, vớt ra thả vào bát nước đá để cùi nhãn được giòn. Khi nào hạt sen nhãn lồng nguội hoàn toàn mới thả vào các bát nước chè rồi để vào tủ lạnh ăn sẽ rất ngon và mát.

Miếng ngon nhớ lâu

So với các loại chè khác, chè hạt sen long nhãn từ hình thức đến mùi vị đều có phần tinh tế và thanh mát hơn. Bát chè chỉ có thứ nước trong vắt, sóng sánh ăn kèm cùng với những cùi nhãn trắng trong ấp lấy hạt sen ngà ngà. Các bà, các mẹ Hà Nội thường nhỏ một hai giọt tinh dầu hoa bưởi hoặc hoa nhài để tăng thêm hương thơm, mùi vị cho món ăn trứ danh. Khi thưởng thức, bạn múc từng thìa nhỏ, chậm rãi tận hưởng từng cùi nhãn giòn giòn, ngọt nhẹ, hạt sen chín bùi mát lạnh, phảng phát hương thơm. Tương truyền, đây là món ăn dành cho vua chúa, quý tộc hoặc các gia đình phong lưu ngày xưa. Không chỉ ngon miệng, chè hạt sen long nhãn cũng mang nhiều tác dụng quý cho sức khỏe như chữa chứng mất ngủ, chậm tiêu, đầy bụng, chống oxy hóa và làm đẹp da…

*Bài viết được đăng lần đầu tiên trên tạp chí L'Officiel Vietnam sốtháng 8/2019 với bút danh Anh Trâm.